Je leest het goed! Er is een manier waarop je zelf invloed hebt op de hoeveelheid kans die je maakt op verliezen bij een award-wedstrijd.
Hoe onzekerheid tot bloei komt
Tijdens mijn topsportperiode als wedstrijdzwemmer was ik onderdeel van een team met veel talentvolle zwemmers. Iedereen wilde winnen! Dolgraag wilden we de allerbeste zijn. Dit is natuurlijk ook het gegeven waar het in de topsport allemaal om draait: de allerbeste zijn. Pas als je op de hoogste trede van het podium staat tel je echt mee. Toch is dit streven vaak funest voor het zelfvertrouwen en zelfbeeld van heel veel sporters. In meer dan 10 jaar topsport heb ik veel teamgenoten zien bezwijken onder de druk die het moeten winnen met zich meebrengt.
Als zwemmer heb je het verloop van de volledige race zelf in handen
In het zwemmen is de setting vrij eenvoudig. Je hebt een zwembad en een groep van 100 zwemmers. Iedere zwemmer zwemt in zijn eigen baan op en neer en de snelste is de allerbeste, de winnaar!
Jij als atleet stapt op het startblok, de klok gaat lopen bij het startsignaal en stopt zodra je aantikt. De complete race die je zwemt heb je vrijwel volledig zelf in de hand. Er is niemand die onderweg aan je voeten trekt of in de weg gaat liggen zodat jij er niet langs kan. De enige factor die doorslaggevend is voor de eindtijd is je eigen zwemprestatie op dat moment.
Hoe resultaatdoelen negatief werken voor je zelfvertrouwen
Als je als doel stelt om een wedstrijd te winnen dan stel je een zogeheten resultaatdoel. Als je met een groep van 100 zwemmers de wedstrijd onderling aangaat dan is de kans dat je wint (uitgaande van een gelijke strijd) 1%. De kans om niet te winnen, of ‘te verliezen’ dus, is veel groter. Namelijk die overige 99%. Ja, je leest het goed, er is dus theoretisch maar 1% kans om te winnen en je doel te behalen.
Als het je doel is om te winnen, maar je verliest, dan voelt dit ontzettend slecht. Terecht! Je hebt tenslotte je doel niet gehaald (zegt het onbewuste deel van je hersenen). Als gevolg daarvan daalt je zelfbeeld. Je gaat twijfelen aan jezelf en of je wel goed genoeg bent in wat je doet, want je wordt er tenslotte niet voor beloond. Om van deze negatieve gevoelens af te zijn ga je uiteindelijk wedstrijden uit de weg. Je blijft liever in je comfortzone, daar waar al je gewoontes je weer gerust stellen.
In je comfortzone voel jij je het meest veilig. Dit is de plek waar je kunt zijn wie je bent, en dit geeft lekker veel ‘comfort’. Dit is ook de plek waar je uitdagingen uit de weg gaat. Bij uitdagingen aangaan hoort namelijk ook de kans op falen. “Mij niet gezien om de kans te lopen te falen met alle bijbehorende negatieve gevoelens”, beslist je onbewuste mind voor jou. Onbewust maak je het leren van iets onbekends weer een stuk moeilijker voor jezelf.
Hoe dit exact hetzelfde werkt in de fotografie
Als fotograaf kan je aan heel veel award-wedstrijden meedoen. Nog steeds popt er bijna elke maand een nieuwe wedstrijd op waar je aan kunt deelnemen. Het is ‘in’ om je op deze manier te meten met je collega-fotografen. De afgelopen jaren heb ik veel fotografen gesproken die zich als doel hadden gesteld: “Dit jaar wil ik een award winnen bij wedstrijd X”. Want ja, is het niet geweldig tof om als trouwfotograaf een Fearless Award te winnen? Een Award die symbool staat voor de waardering uit de toonaangevende community voor journalistieke trouwfotografie.
Hmm.. wellicht toch niet zo’n heel goed idee! Jezelf als doel stellen om een award te winnen, werkt namelijk hetzelfde als het doel van een topsporter om een wedstrijd te winnen. Willen winnen is, zoals eerder benoemd, een resultaatdoel. Je kunt je stinkende best doen en de grootst mogelijke progressie boeken, en toch nog “verliezen”. Jij bent tenslotte niet de enige die invloed heeft op de uitslag.
Daarnaast is een Award-wedstrijd een jury-sport. Er is een jury die een bepaalde waarde hecht aan de foto die je hebt ingestuurd. Super persoonlijk en dus subjectief. Dit maakt de uitslag van een Award-wedstrijd nog listiger dan de uitslag van een zwemwedstrijd. Zou wedstrijdzwemmen ook een jury sport zijn dan betekent dit, dat de snelste zwemmer niet perse als winnaar uitgeroepen wordt, maar dat er ook nog een jury moet bepalen of ze wel vinden dat hij/zij de terechte winnaar is van de race. Je voelt al snel aan dat dit subjectieve aspect zorgt voor nog minder grip op een gesteld resultaatdoel, Want zelfs al zou je objectief gezien de beste zijn, dan is er nog een extra onvoorspelbare factor bijgekomen die invloed heeft op jou win-kans, namelijk wat anderen van jou prestatie vinden.
Ik wil dit jaar een fearless award winnen!
“Ik wil dit jaar een fearless award winnen”. Hoeveel invloed heb je er daadwerkelijk op om dit doel te halen? Bij deze award-wedstrijd zijn er elke ronde ongeveer 10.000 inzendingen en ongeveer 1% van deze inzendingen wint een Award. Daarnaast is dit een jurysport waarbij je dus rekening moet houden met een subjectief oordeel van de jury. Wat je zeker weet is dat er in ieder geval 99% kans is om te “verliezen”. Je onbewuste mind zal je een vervelend gevoel geven als je uiteindelijk geen award wint. Als dit vervolgens een aantal rondes achter elkaar gebeurt dan kom je al snel vast te zitten in een statische mindset. Uiteindelijk ga je de Award-wedstrijd vermijden en zeg je gewoon: “Als ik mee had gedaan, had ik vast wel een award gewonnen”.
Waarom doen we dit onszelf aan?
Het zit van nature in ons, om onszelf te vergelijken met anderen. Het is een soort geldingsdrang die diepgeworteld zit in onze onbewuste mind en nog stamt uit de oertijd. Toen ontzettend nuttig als ondersteuning van de ‘survival of the fittest’, maar in onze tegenwoordige tijd kan de drang om onszelf met anderen te willen meten voor aardig wat stress zorgen. Zeker als we dit doen op een onrealistische manier. Als je teveel met “verliezen” geconfronteerd wordt ga je uiteindelijk iedere uitdaging die je tegenkomt uit de weg.
Ontzettend jammer! Want als je je doelen op de juiste manier stelt hoef je jezelf helemaal niet onzeker te voelen. Goede haalbare doelen stellen, en die realiseren, vergroot juist je zelfvertrouwen en is positief voor je zelfbeeld.
Winnen ondanks dat je ‘verliest’
Focus je niet langer op de beloning, of in dit geval het winnen van een award. Leg juist de nadruk op hoe je je wil ontwikkelen om het niveau te gaan halen. Stel doelen gericht op het proces i.p.v. het resultaat.
Win door proces doelen te stellen
Natuurlijk ben ik vroeger als zwemmer ook in de valkuil gestapt om enkel resultaatdoelen te stellen. Gelukkig werd ik op dat moment gecoacht door de juiste personen en leerde ik procesdoelen te stellen. Het stellen van de juiste doelen gaf me de motivatie om te blijven werken aan mijn vaardigheden, vooral op het moment dat ik een wedstrijd had verloren. Want voor elke gewonnen wedstrijd verloor ik er wel 10 of meer. Juist tijdens de momenten waarop ik niet won leerde ik het meeste.
Om dit te kunnen bereiken is wel de juiste mindset nodig, namelijk een groeimindset. Als sporter was mijn doel: “het zwemmen van een optimale race, van startsignaal tot aantik”. Geloof me, je bent nooit klaar met het verbeteren van je techniek als zwemmer. Optimaal racen is een utopie. Je starthouding, je afzethouding, je vluchtfase in de lucht, het eerste contact van je handen met het wateroppervlak en het op hoge snelheid “doorboren” van het water… En dan gaat het alleen nog maar over de eerste seconde van je 50 seconden durende race. In de daarop volgende 49 is er nog veel meer om aan te werken. Door de “verloren” races met mijn coach te analyseren vonden we iedere keer weer verbeterpunten om aan te werken. Ik ging me enkel en alleen focussen op mijn eigen race, datgene waar ik zelf 100% invloed op had. De doelen die ik stelde waren realistisch en haalbaar en zodra er weer een techniekdoel was behaald was de voldoening groot.
Je onbewuste mind is gek op het halen van doelen! Hierbij komen namelijk positieve gevoelens vrij, de perfecte brandstof voor je motivatie. Je zelfbeeld groeit , en je comfortzone ook. Welkom zelfvertrouwen!
Waarom neem ik zelf deel aan Award-wedstrijden?
Door actief te participeren in Award-wedstrijden ben ik actief betrokken bij het complete proces. Ik bekijk vol aandacht de uitslag zodra deze bekend is, iets wat ik niet zou doen als niet had deelgenomen. Het is fantastisch om te analyseren waarom en op basis van welke factoren foto’s een award winnen. Wat hebben deze foto’s gemeen met elkaar? Is het door gebruik van een bepaald type licht? Of is het de compositie die deze foto bijzonder maakt?
Wat mij opviel aan de foto’s die wel awards wonnen vergeleken met de foto’s die ik zelf instuurde? Ik maakte hele “platte” foto’s terwijl bij veel award-winnende foto’s verschillende lagen werden gebruikt. Daarnaast was bijna altijd ‘het moment’ de doorslaggevende factor waardoor een foto bijzonder genoeg was om te winnen.
Door me bewust op momenten te gaan focussen ging ik mezelf inbeelden wat er allemaal kon gebeuren. Het voorspellen van momenten i.p.v. afwachten, zodat ik op het juiste moment op de juiste plaats was om het vast te leggen. Door er bewust mee aan het werk te gaan werd het routine. Een ander doel werd het vastleggen van meer lagen in mijn foto’s. Elke bruiloft zocht ik bewust naar voor- en achtergronden die ik kon combineren met mijn bruidsparen (of andere onderwerpen). Binnen ons team maakten we er zelfs een spelletje van! Tijdens bruiloften gaven we elkaar opdrachten om het oefenen nog leuker te maken en zo de kwaliteit van onze foto’s naar een hoger niveau te tillen.
Na een jaar gericht oefenen viel alles op zijn plaats
Een jaar na de start van mijn nieuwe aanpak was het bewust op zoek gaan naar lagen en momenten routine geworden. In die periode mocht ik op een regenachtige dag een bruiloft fotograferen. Voor mij de ultieme foto waar lagen en het vermogen tot inbeelden van het moment samen zijn gekomen. Voor mij staat deze foto symbool voor een jaar lang hard werken en bewust focussen op mijn doel.
Door de juiste doelen blijf je gemotiveerd!
Zoals je in de voorgaande scenario’s hebt kunnen lezen, ligt het niet altijd voor de hand hoe je je doel om je maximaal te kunnen ontwikkelen het beste kunt definiëren. Terwijl dit wel ontzettend van belang is. Je stelt immers doelen omdat je ambitie hebt en een prestatiedoel kan dan juist averechts werken. Waarom? Omdat er bij prestatiedoelen allerlei factoren zijn waar je zelf geen invloed op hebt, zoals de prestaties van je tegenstanders (die ook willen winnen) of meningen van juryleden die een subjectieve kijk hebben op je prestatie. Het stellen van een procesdoel daarentegen is een garantie voor succes. Hiermee stel je namelijk een doel dat je helemaal zelf onder controle hebt. Een zwemrace ingaan met het doel om maximaal 4x te ademen op de eerste baan is veel haalbaarder dan een race ingaan om goud te winnen. Immers, wat als er een tegenstander naast je ligt die een tijd zwemt waar jij nog niet klaar voor bent? Heb je 4x geademd en haal je zilver die race? Dan is je doel behaald en ben je als een kind zo blij. Heb je misschien maar 2x geademd (iets wat nooit eerder lukte!) en win je zilver omdat Michael Phelps ineens ook meedeed, maar ging je het water in om goud te winnen? Dan is je doel niet bereikt… Had jij invloed op Michael’s prestatie? Nee toch?
Heb jij, na heel veel oefenen, een foto gemaakt die beter is dan alle andere foto’s in je carrière tot nu toe omdat dat licht nu eindelijk eens precies zo viel zoals jij het bedacht had? Dan is het toch fantastisch dat je doel bereikt is?! En of die foto dan een Award wint bij de volgende verkiezingsronde? Tsja, dat zou zomaar kunnen natuurlijk. Maar het zou ook zomaar kunnen zijn dat er een jurylid is die veel meer houdt van zwart wit foto’s en dus kiest voor iets heel anders dan jou topfoto. Dat doet niks af aan jou werk. Sterker nog… je had er verder ook helemaal niks aan kunnen doen om de uitslag van de Award-verkiezing te beïnvloeden. Als je enige doel was om die Award te winnen, dan lag je lot niet in eigen handen.
Neem nu deze redenering eens mee als je kijkt naar jouw bedrijf. Welke doelen stel je, met betrekking tot de ambities die je hebt met je onderneming? Doelen die gericht zijn op prestaties en ook afhangen van factoren waar je geen invloed op hebt kunnen aardig frustrerend zijn (omdat je ze vaak, zonder eigen toedoen, niet kunt halen). Bij het voortdurend stellen van dit soort “verkeerde” doelen brand je uiteindelijk op. Je zou dit kunnen herkennen aan gedachtes als: “ik ben niet goed genoeg in dit vak” of “mensen willen me niet boeken als fotograaf omdat ik geen awards win”. Wat zou je dus wel moeten doen? Procesdoelen stellen, die je groeimindset prikkelen omdat je het behalen van deze doelen zelf in de hand hebt en de voldoening des te groter is als je ze bereikt! Lees nog meer over succesvol ondernemen in onze blog: 3 factoren om succesvol te kunnen zijn al ondernemer.
Vier je succes!
Vier de successen die je behaalt. Succes is niet alleen maar het winnen van een wedstrijd. Succes is ook de progressie die je boekt. Bijvoorbeeld een nieuwe vaardigheid die je hebt geleerd. Het vieren van je succes is cruciaal om gemotiveerd te blijven. Lees alles over hoe dit werkt in onze blog: vier je succes.
Tips om minder te “verliezen” en meer te winnen:
- Stel procesdoelen i.p.v. resultaatdoelen. Resultaatdoelen confronteren je met wat je niet hebt en ze werken beklemmend. Focus je op de vraag hoe in plaats van op de beloning die je achteraf krijgt. Let op: jezelf als doel stellen om in een trouwseizoen 30 bruiloften te willen boeken is ook een resultaatdoel! (In onze boost class retreat leren we je hoe je resultaatdoelen aanpakt en hier haalbare procesdoelen van kunt maken.)
- Bij het ontwikkelen van je vaardigheden komt de nodige wilskracht kijken Beperk het aantal procesdoelen die je stelt, anders raakt je wilskracht overbelast. Oefen net zolang tot je nieuwe vaardigheid routine is geworden en behoort tot je comfortzone. Start daarna met je volgende doel.
- Benader je doelen vanuit de gedachten van een groeimindset. Neem de verantwoordelijkheid over je eigen ontwikkeling. Werk hard voor het bereiken van je doelen en focus je op het gedeelte waar je wél invloed op hebt.
- Geniet van wat je doet en laat het los om je continue te vergelijken met anderen. Er is namelijk bijna altijd wel iemand te vinden die sneller, beter, groter, mooier, succesvoller etc is.
- Omring je met een omgeving waarin je kunt leren. Of dit nu een coach is die je kan helpen bij het stellen van de juiste doelen, of een award-wedstrijd waar je door het analyseren van beelden van anderen verbeterpunten kunt vinden voor jezelf. Ga de uitdaging om jezelf te ontwikkelen niet uit de weg!
- Doe mee aan wedstrijden. Niet om de beste te kunnen zijn, maar om het beste uit jezelf te kunnen halen. Stel jezelf als doel om minimaal 2 verbeterpunten te vinden waarmee je het komende half jaar aan de slag gaat en waar je bewust extra focus op legt. Als je hier écht vastberaden mee aan de slag gaat dan heb je ook kans om awards te winnen met je nieuwe skills ondanks dat dit niet het hoofddoel is.
Laat je reactie achter!
P.s. laat je onder deze blog (bij: reactie plaatsen) ook even weten wat jij van deze blog vindt?!
